اولین شهری که لوله کشی آب شد

در واقع ماجرای یک وقف

بیرجند نخستین شهر دارای شبکه آبرسانی ایران

یکی از نکات قابل تأمل در تاریخ این دیار این است که اولین شهر دارای شبکه آبرسانی از طریق لوله بیرجند بوده و96 سال پیش یک پروژه عظیم آبی دردل کویر خشکیده ایران شکل گرفته است .

این شهر کویری همواره از ابرهای باران زا محروم وکمبودریزش های جوی دغدغه مردمانش بوده است .

قنات ها همچون قنات عباس آباد ،کلاته خان وقصبه،بندهایی همچون بندهای باغران،دره،چهارده عمرشاه،آب انبارها از جمله آب انبار ملک ،عمه،گلشنی وسالار،یخدان های همچون بهلگرد،شوکت آباد،رحیم آباد

 راه های تأمین آب در گذشته در جنوب خراسان بوده است.

در اسناد تاریخی و خاطرات موجود که از نویسندگان ،نظامی ها وبزرگان شهر باقی مانده است مواردی همچون آلوده بودن دائمی آب جوی های اصلی با صابون رخت شویی،بیماری ها وشوربودن به چشم 

می خورد که نمایانگر معضلات قنات ومشکلات مربوط به آب در جامعه شهری بیرجند در گذشته بودده است .

ازطرفی آب مورد نیاز مصرف کنندگان وبرخی اصناف توسط صنف سقا یا آبکش تأمین می شده که دشواری ومحدودیت های خاص خود از جمله کمبود آب ،عدم دسترسی سریع به آب وهزینه بالارا داشته است .

ازاین نکته نیز نمی توان غافل شد که همان دسترسی های اندک به آب نیز عاری ازآلودگی های بهداشتی نبوده است و وجود فراگیر بیماری های پوستی ، حصبه ، اسهال خونی  وکچلی در آن زمان براین موضوع صحه می گذارند واین وضعیت تا سال 1302 هجری شمسی  ادامه داشت .

آغازلوله کشی آب بیرجند از قنات علی آباد

تأمین آب شهر از روشی مطمئن وسالم تر دغدغه بسیاری از مردم شهر بودتا اینکه به ابتکارشوکت الملک ومیزا محمد ولی خان اسدی وسایر بزرگان درپائیز 1302 شمسی در حسینیه قلعه مراسم لوله کشی بیرجند از قنات علی آباد برگزار شد.

اولین بار در گفتگوی محمد ولی اسدی(مصباح السلطنه)مامور دولت در خطه قهستان  با شاهزاده معتضدی که ایده استقرار شبکه آبرسانی مطرح شد . مردم هزینه پروژه را پرداخت  کردند .

معتضدی ایده را پذیرفت و پیشنهاد کرد طرح را به اطلاع شوکت الملک برسانند،شوکت الملک جلسه ای رابا حضورعلماء، تجار ومعتقدان شهر برگزار کرد وخود او مبلغ 50هزار ریال و حاضرین نیز درحد توان مبالغی را تعهد کردند .

پس از برپایی هسته اولیه آبوله بیرجند کمیسیون (میاه ) به ریاست شوکت الملک و عضویت چند نفراز اعانه دهندگان تشکیل شد که پس از بررسی تصمیم بر آن شد که قنات علی آباد در بیرجند خریدای وآب

 لوله کشی   از آنجا تأمین شد. علت این انتخاب ارتفاع بالای قریه علی آبادنسبت به شهروآب بسییار شیرین آن بود. 

پای یک سنت دیرینه به میان آمد

اعضای کمیسیون که از مالکین علی آبادبودند هریک سهم  ملک خودرا به صورت وقف در اختیار کمیسیون قرار دادند بنابراین حدود نیمی از سهم آب علی اباد توسط اعضا تأمین شد ونیم دیگر به تدریج به وسیله خیرین دیگر خریداری ووقف شد.

در جریان وقف سهام علی اباد گروهی از واجدین شرایط برای آموزش  نحوه لوله کشی ،اتصالات وشیر برداشت با هزینه کمیسیون که از عوایدموقوفات تأمین شده بود به هندوستان اعزام شدند که نسبت به تهیه ،خرید وارسال ملزومات نیز اقدام کردند ،همچنین مقداری نیز از لوله های به جا مانده از کمپ نظامی بریتانیا در سفیدابه که پس از جنگ جهانی اول بلااستقاده مانده بود تأمین شد.

بنابر اتفاق یک روس مهاجر ولوله کش به نام(سوسیتانف )در بیرجند سکونت داشت که برای پروژه لوله کشی استخدام شد .

نتیجه این اقدامات این شد که بیرجند شهری باشد که 32سال زودتراز پایتخت کشور آبرسانی از طریق لوله در آن انجام شد وبنگاه خیریه آبلوله در سال 1302 هجری شمسی با همت اهالی بیرجند وواقفان خیراندیش بنیان نهاده شدتا مردم محروم بیرجند از گزند کم آبی وآب های شوروآلوده رهایی یابند وب بیرجند شهری نامیده شود.

مسئولیت آب رسانی و تأمین آب شرب بیرجند تا سال 72 وپیش از تأسیس شرکت های آب وفاضلاب برعهده بنگاه خیریه آبلوله بیرجند بود که دراین سال بدون توجه تبصره 4 ماده 4 قانون توزیع عادلانه آب که به صراحت عنوان شده آب شرب شهری اگر وقف باشد باید طبق مقررات وقف عمل گردد.کلیه املاک بنگاه تصرف شد .

برای برگشت ما یملک بنگاه به وقف اقذاماتی صورت پذیرفت اما با توجه به اینکه مسئله تأمین آب شرب در تمام کشور بایستی زیر نظر یک سازمان باشد توافق شددر بیرجند شرکت آب و فاضلاب  مستقلی با سرمایه گذاری بنگاه آبلوله ،شرکت فاضلاب وسازمان آب منطقه ای خراسان تشکیل شود .

بنابراین از سال 76 تا کنون هیأت مدیره با تجدد سازماندهی رخ داده وبه منظور احیای حقوق موقوفه  احیای حقوق موقوفه اقداماتی داشته وبه نتایج قابل توجهی رسیده اند .

وقف جاودان

بی شک تأمین منابع مالی این چنین خدمت بزرگی جزاز طریق کمک های خیریه در منطقه محروم مانند بیرجند امکان پذیر نبوداما باید پذیرفت اگر این کمک ها در قالب سنت بزرگی به نام وقف نمی گنجید  شاید سال 1372 پایانی تلخ بر بنگاه خیریه آبلوله بیرجند بود امروزه همچنان شاهد خدمت رسانی این بنگاه به مردم بیرجند نبودیم .

وامروز سقاخانه های این موقوفه به همت اوقاف وامور خیریه خراسان جنوبی در سطح شهر گسترش یافته ومردم این شهرستان 96 سال است که بهره مند از یک وقف ماندگار هستند .

امروزه مسئله لوله کشی در بحث ساختمان سازی بسیار مهم می باشد وبه یمن وسایل وتجهیزات پیشرفته در کار تأسیسات در حین اینکه حرفه ای  سخت وآسان می باشد .

سایت صدر شو شما را در خرید این وسایل تأسیسات   اعم از پمپ ،فلنج ،لوله ، اتصالات و......یاری خواهد کرد.