تاریخچه موسیقی در ایران

موسیقی هنری است که پیش از اختراع زبان و خط و تبلور اندیشه و گفتمان در قالب اشکال و کلمات تقریبا در همه فرهنگ ها و تمدن ها جریان داشته است . به گونه ای که در مراسم آئینی قبایل و بعدها در نظام کار آواها به هنگام زراعت و مشاغل جمعی دیگر ، ابزاری برای هماهنگی و ارتباط به شمار می رفته است . در ایران نیز، موسیقی از قدیمی دیرینه برخوردار است و تقریبا مطابق شواهد و اسناد تاریخی موجود، می توان رد پای آن را تا دوران اساطیری و ... تاریخی دنبال کرد .

موسیقی ایران را می توان از لحاظ تاریخی به دو دوره بزرگ باستانی و اسلامی تقسیم نمود هر چند که هر دوی این دسته بندی را می توان به بخش های کوچک تر نیز تقسیم بندی کرد .

تاریخ موسیقی ایران پیش از اسلام :

در دوران باستان، موسیقی وسیله ای برای برقراری ارتباط بود . بعدها به بخشی از بارها و آئین مردم تبدیل شد و در مراسم سوگواری و شادی نواخته میشد.

بر اساس نشان و مهری قدیمی که در چغامیش یافت شده و قدمت آن به 3400 سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد، در استان خوزستان در جنوب ایران قدیمی ترین ارکستر جهان وجود داشته است .

در قرن هشتم میلادی موسیقی عیلامی ها تحت تاثیر آشوریان بود . حتی در دوران هخامنشیان نیز این تاثیر وجود داشت . در دوران سلوکیان و پارت ها هنر یونان بر موسیقی ایران تاثیر گذاشت . اما در دوران ساسانیان بود که موسیقی ایرانی هویت جدید و مستقلی پیدا کرد .

دوران ساسانیان :

تاریخ موسیقی ایرانی در دربار ساسانیان شاهد تحولات جدیدی بود . این هنر به یکی از بخش های مهم آموزشی و تدریس تبدیل شد . گفته میشود که حدود 12هزار نوازنده هنری برای مهاجرت از هند به ایران دعوت شدند تا با اجرای موسیقی در نقاط مختلف امپراطوری ایران، شادی و نشاط بیاورد .

دوران انوشیروان:

موسیقی به جایگاهی بالا دست یافت موسیقی ایرانی به جهان عرب راه یافت و انها از این موسیقی تقلید کردند و توانستند پایه های این هنر را بنا کنند .

باربد، رامتین سرکیس، نکیسا و آزادور چنگی چهره های شاخص در میان موسیقیدان های دوران ساسانیان بودند که قطعاتی فراموش نشدنی نواختند و پایه های برخی از مکتب های موسیقی را بنا نهادند که نوز در یاران نواخته میشد . علاوه بر این تاثیر آئین مانی و فردایی در موسیقی آن زمان را نمی توان انکا رکرد . خنیاگری نیز سنت باستانی دیگر ایران بود که همه اقشار مردم آن را دوست داشتند.

دوران هخامنشان :

در دوران هخامنشیان سه نوع موسیقی در ایران رواج داشت : مذهبی ، نظامی و محلی . موسیقی نوع خاصی از سروده ها بود که گانها نامیده میشد و روحانیون آن را می خواندند و بیشتر به صورت آوایی بود، همراه با ساز .

این سروده ها موسیقی ایرانی را از دیگر موسیقی های آن زمان مانند موسیقی آشوری ، بابلی یا سامی متمایز میکرد . تاثیر این نوع موسیقی هنوز در انواع موسیقی بخش های مختلف ایران مشاهده میشود .

از دوران باستان ساسانیان یعنی در طول 1200 سال اطلاعات بیشتری در مورد سازهای ساخته و نواخته شده وجود ندارد و تنها تعداد کمی از این سازها وجود دارند که قدیمی هستند و به دوران پیش از هخامنشیان باز می گردند و در نوع خود در جهان منحصر به فرد و جز اولین نمونه ها به حساب می آیند .

تاریخ موسیقی ایرانی پس از اسلام :

در ابتدای دوران پس از اسلام ، زمانی که خلفا موسیقی ایرانی را در تضاد با قوانین اسلامی میدانستند . هنرمندان ایرانی به هر طریقی که میتوانستند موسیقی را حفظ کردند و آن را از شادی به غم تغییر دادند تا با حال و هوای مردم مطابقت یابد . ارتش اعراب به موسیقی جنگی تمایل داشت . آنها مانند ایرانیان شهر را همراه با موسیقی دوست داشتند . سازهای موسیقی که آنها در اختیار داشتند ، ظاهرا شامل طبل و شیپور میشد . آنها از موسیقی ایرانی چیزهای زیادی یاد گرفتند و امروزه در میان 52 نوع مختلف موسیقی عربی مصر، سوریه و لبنان 30 نوع از دستگاه قدیمی موسیقی ایرانی روجود دارد که وارد موسیقی آنها شده است .

دو خلیفه اول اهل موسیقی نبودند و حتی آن را ممنوع کردند . آنها از این هم فراتر رفتند و احکام سرسختانه ای مانند نقض عضو کردن برای حکسانی وضع کردند که درذ این هنر شرکت می کردند . حکومت خلیفه سوم با زندگی لوکس در دربار او آغاز شد موسیقی به بخشی از زندگی تبدیل شد . زمانی که چهارمین خلیفه، قدرت گرفت. وضعیت موسیقی با حمایت های او بهبود یافت اما همچنان مسلمانان موسیقی را برابر با کارهایی مثل مصرف الکل ، قمار و شهرت می دانستند .

در نتیجه ارتباط بیشتر خلفای اموی و عباسی با ارزش های زیبای موسیقی ایرانی ، این هنر جایگاه بالاتری بدست آورد و تاریخ موسیقی ایرانی وارد مرحله جدیدی شد . از قرن دهم تا یازدهم میلادی چهره های بسیار مطرحی مانند فارابی و ابوعلی سینا در موسیقی ایرانی پدیدار شدند. ایرانیان مسلمان اولین نمونه های موسیقی مذهبی را نوشتند . عزاداری ایرانیان بود . صوفی ها شکل بدیعی از موسیقی را عرضه کردند موسیقی سنتی آنها هنوز نواخته میشد . نمونه هایی از دوران موسیقی بعد از اسلام به شرح ذبل است :

دوران سامانیان :

سامانیان رنسانی در تعصبات قومی و جغرافیایی به وجود آوردند . آثار یونانی ، بابلی ، مصری ، سوری ، هندی و دیگر آثار هنری و علمی به دقت مطالعه شده و مورد استفاده قرار گرفت .

دوران سلجوقیان:

شاهان سلجوقی و حاکمان آنها موسیقی را ارتقاء دادند و از موسیقیدان ها حمایت کردند .

از دیگران دوران موسیقی پس از اسلام به دوران صفویان ، دوران افشاریه ، دوران زندیه، دوران قاجاریه ، انقلاب مشروطه و دوران پهلوی میتوان اشاره کرد.

سایت صدرشو شما عزیزان را در معرفی بهترین های فروش در آلات موسیقی همراهی کرده و بهترین های موسیقی را به شما معرفی می کند .